Κατά τη χειμερινή περίοδο η λίπανση της ελιάς εφαρμόζεται στο έδαφος. Λαμβάνεται πάντα υπόψη τυχόν διαφοροποιήσεις χρονικά για τις διάφορες περιοχές της χώρας. Σε έναν ελαιώνα ο χειμώνας αποτελεί τη σημαντικότερη εποχή για την προσθήκη λιπασμάτων. Ειδικότερα για κάποιες ελαιοποιήσιμες ποικιλίες που δεν εφαρμόζεται υδρολίπανση. Εκτός από την προσθήκη λιπασμάτων μπορούν να εφαρμοστούν και άλλες γεωργικές πρακτικές όπως είναι η προσθήκη κοπριάς, η χλωρά λίπανση κ.α. Στα ελαιόδεντρα τα σημαντικότερα θρεπτικά στοιχεία είναι το άζωτο, το κάλιο, το βόριο και είναι αυτά τα στοιχεία που εμφανίζουν σημαντικές τροφοπενίες.
Πότε εφαρμόζεται η λίπανση
Είναι γνωστό ότι τα διαφορετικά θρεπτικά στοιχεία κινούνται με διαφορετική ταχύτητα στο έδαφος. Επομένως χρειάζονται διαφορετικούς χρόνους προκειμένου να γίνει αφομοίωση τους από το φυτό. Το άζωτο κινείται πιο εύκολα στο έδαφος με την νιτρική του μορφή. Αντίθετα το κάλιο είναι πιο δυσκίνητο στο έδαφος και άρα αργεί περισσότερο ώστε να φτάσει στις ρίζες του δέντρου. Έτσι εμφανίζονται συχνά ελλείψεις στα φύλλα μέσα στην καλλιεργητική περίοδο ειδικότερα σε ξηρικούς ελαιώνες και σε σχετικά βαριά εδάφη.
Με βάση τα παραπάνω θα πρέπει να αποφεύγεται η ταυτόχρονη προσθήκη αζώτου και καλίου στο έδαφος. Όταν εφαρμοστούν νωρίς στην καλλιεργητική περίοδο, παρατηρείται υπερβολική κίνηση του αζώτου σε βάθος και επομένως αυξημένες απώλειες ειδικότερα σε περιοχές με υψηλές και συχνές βροχοπτώσεις. Αντίθετα εάν εφαρμοστούν αργά, δεν θα υπάρξει επαρκής μετακίνηση του καλίου σε βάθος και δεν θα είναι διαθέσιμο στα φυτά το καλοκαίρι.
Λίπασμα και χρονική περίοδος
Καλό είναι να χρησιμοποιούνται απλά και όχι σύνθετα λιπάσματα προκειμένου να είναι πιο αποτελεσματικά για την καλλιέργεια. Ο φώσφορος και το κάλιο γίνεται συνήθως στην αρχή της χειμερινής περιόδου ενώ το άζωτο προς το τέλος της συγκεκριμένης περιόδου. Στην περίοδο των βροχοπτώσεων εφαρμόζεται η προσθήκη των περισσότερων θρεπτικών στοιχείων π.χ ασβέστιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρος, οργανικά λιπάσματα και εδαφοβελτιωτικά, κομπόστ και κοπριά που χρειάζονται κάποιον χρόνο μέχρι να απελευθερωθούν τα θρεπτικά στοιχεία και στη συνέχεια να αφομοιωθούν από τα φυτά.
Επίσης ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι η εφαρμογή των αμμωνιακών λιπασμάτων σε σχέση με τις κλιματικές συνθήκες. Τα αμμωνιακά λιπάσματα δεν εφαρμόζονται όταν δεν αναμένονται βροχοπτώσεις. Όταν γίνει προσθήκη τους και ακολουθήσει παρατεταμένη ξηρασία και σχετικά υψηλές θερμοκρασίες για την εποχή, τότε θα υπάρξουν αυξημένες απώλειες αζώτου προς την ατμόσφαιρα και θα μειωθεί το ποσοστό του λιπάσματος στο φυτό.
Τέλος θα αναφερθούμε στον χρόνο εφαρμογής των αζωτούχων λιπασμάτων ανάλογα με τον τύπο λιπάσματος. Τα αμμωνιακά αζωτούχα λιπάσματα προστίθενται περίπου 2-3 εβδομάδες πριν το τέλος των χειμερινών βροχοπτώσεων, προκειμένου να προλάβουν να μετατραπούν στην νιτρική τους μορφή και να αξιοποιηθούν από τα φυτά. Αντίθετα τα αζωτούχα λιπάσματα στην νιτρική τους μορφή εφαρμόζονται αρχές άνοιξης καθώς μπορούν να αφομοιωθούν άμεσα από τα φυτά.
Επιλογή τύπου λιπάσματος
Σήμερα στο εμπόριο υπάρχουν πολλοί τύποι λιπασμάτων και εδαφοβελτιωτικών που συμβάλλουν στην άμεση απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων από τα φυτά. Η επιλογή του λιπάσματος πρέπει να γίνει με βάση την εδαφολογική ανάλυση που αναφερθήκαμε σε προηγούμενο άρθρο. Σε εδάφη με όξινο pH και μηδενικά ποσοστά ανθρακικού ασβεστίου εφαρμόζονται ασβεστούχα λιπάσματα που ρίχνουν την τιμή του pH . Μακροχρόνια θα δημιουργήσουμε συνθήκες στο έδαφος που δεν θα ευνοούν την πρόσληψη συγκεκριμένων θρεπτικών στοιχείων. Σε αυτήν την περίπτωση το αποτέλεσμα θα είναι μείωση της παραγωγικότητας. Σε εδάφη με υψηλή συγκέντρωση αλάτων στο έδαφος, θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση λιπασμάτων που περιέχουν χλώριο. Τέλος σε εδάφη με υψηλή διαθεσιμότητα φωσφόρου και περίσσεια φωσφόρου στα φύλλα, θα πρέπει να αποφεύγεται η προσθήκη φωσφόρου. Αυτό θα οδηγήσει σε έλλειψη ιχνοστοιχείων όπως ο ψευδάργυρος.
Πηγή: ΕΛΓΟ Δήμητρα-Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου